AS9102 FAI (İlk Ürün Muayenesi)
İlk Ürün Muayenesinin gerçekleştirilmesi ve belgelenmesi için temel gereksinimleri belirler.
AMAÇ
İlk ürün muayenesinin yapılması sırasında, ürün için belirlenmiş şartlarının (mühendislik, tasarım ve teknik özellikler) doğrulandığı ve kayıt altına alındığına dair tarafsız kanıt sunmak ve işlemlerin devamlılığını sağlamak için yetki, sorumluluk ve yöntemleri belirlemektir.
KAPSAM
Ürünlerin ilk ürün muayene (Firt Article Inspection) dokümantasyonunu ve uygulama faaliyetlerini kapsar.
TANIMLAR
· İlk Ürün Muayenesi (FAI) : Önceden belirlenmiş üretim metotlarının, mühendislik çizimleri, planlamalar, sipariş emri ve mühendislik spesifikasyonları ve/veya diğer ilgili tasarım/ kalite dokümanları uyarınca kabul edilebilir bir ürün ürettiğini doğrulayan bütünsel, kendine özgü ve sonuçları belgelenen fiziksel ve fonksiyonel muayene süreci.
· Kısmi İlk Ürün Muayenesi: Değişiklik sonucunda (Örnek: çizim, spesifikasyon, tedarikçi, üretim süreçleri vb. değişikliklerinde) bütün bir FAI gerektirmediği durumlarda mevcut konfigürasyon ve önceki onaylı konfigürasyonlar arasındaki farkları gösteren sonradan yapılan ilk ürün muayene süreci.
· İlk Ürün Muayene Raporu (FAIR) : Bir ürünün, bu prosedüre göre hazırlanmış FAI’larının sonuçlarını içeren dokümantasyon paketi ve formlardan oluşmuş rapor.
· İlk Üretim Partisi Parçaları (First Production Run Parts) : Aynı parçaların gelecek üretimlerinde kullanılmak üzere tasarlanmış planlı bir prosesin sonucu olan ilk parça grubu. Prototip parçalar veya normal üretim prosesleri için amaçlanandan farklı metotlar kullanılarak üretilen parçalar ilk üretim partisi parçaları olarak değerlendirilmez.
· Standart Katalog Parçaları : Yerleşik endüstri tarafından bilinen veya ulusal otorite tarafından yayınlanmış spesifikasyona uyan, ilgili tanım metni, ulusal/askeri standart, çizim vb. tarafından tüm karakteristikleri tanımlanmış olan parça, malzeme veya katalog ürünleri.
· Nitel Veri (Attribute Data): Verilen bir gerekliliği karşılayıp karşılamadığı niceliksel olarak ifade edilemeyip ancak geçer/geçmez, kabul/ret, geçti/kaldı vb. şekilde ifade edilebilen türdeki bir karakteristik veya özelliğe ait sonuç.
· Değişken Veriler (Variables Data): Aynı bölge veya karakteristik üzerinde ardı ardına alınan nicel ölçümler.
· Tasarım Karakteristikleri: Çizim gerekliliklerinde belirtildiği şekilde ürünün tasarımını tarif eden veya oluşturan boyutsal, görsel, fonksiyonel, mekaniksel ve malzeme özellikleridir. Bu karakteristikler; tasarım gerekliliklerine uygunluğu saptamak için ölçülebilir, muayene edilebilir, test edilebilir veya doğrulanabilirler.
· Çoğul Karakteristikler: Birden fazla yerde yer alan (Örnek : “2 Places”) ancak hepsini kapsayacak şekilde tek bir çizim gereklilik setiyle ifade edilmiş özdeş karakteristikler.
· Referans Karakteristikler: “Sadece bilgi için” kullanılan veya bir ilişkiyi gösteren karakteristiklerdir. Bunlar toleransı olmayan ve çizim üzerindeki diğer ölçülere atıfta bulunan ölçülerdir.
· Çizim Gereklilikleri: Parça listeleri dahil ilgili çizimdeki, spesifikasyondaki veya ürünün neye göre üretileceğini izah eden sipariş emrindeki gereklilikler olup bunlara her türlü notlar, spesifikasyonlar ve yürürlükte olan daha alt seviye çizimleri de dahildir.
UYGULAMA
Genel
· SAE AS9102 / EN9102’de belirtilen gereklilikler; montaj, alt montaj, döküm ve dövme olanlar da dahil tüm detay parçalara ve ürünün tasarım karakteristiklerini üretmekle sorumlu organizasyonlara uygulanır.
· Prototip parçalar veya normal imalat yöntemleri dışında üretilen parçalar FAI için kullanılamazlar. Bununla birlikte, bu prosedürde belirtilen talimatlar prototip bir parçanın tasarım gereklerine uygunluğunu doğrulamak için kullanılabilir.
· İlk ürün muayenesi başlangıçta, ilgili üretim programlarının mühendislik çizimlerinde, planlamalarında, satın alma emirlerinde, mühendislik spesifikasyonlarında ve/veya
· diğer geçerli tasarım/kalite dokümanlarında muayene ve/veya test gereksinimleri bulunan önceden seçilmiş sayıdaki yeni montajlara, alt montajlara, döküm ve dövme olanlar da dahil tüm detay parçalara ve diğer malzemelere uygulanır.
· FAI parçalarının seçimi aşağıda belirtilen kriterlere göre ve/veya alıcı/müşteri tarafından empoze edilen sözleşmeye dayalı gereksinimlere göre yapılır.
· İlk ürün muayenesi aşağıdaki durumlarda gerçekleştirilir; ancak bunlarla sınırlı değildir.
o İlk ürün grubunu temsil eden seçilmiş yeni parçalar.
o Mevcut birikim, kabiliyet ve teknoloji seviyesine göre önemli olarak belirlenmiş detay parçalar.
o Sözleşmeye göre nihai ürün olarak teslimatı yapılacak ana gövde ve montaj grupları.
o Tüm değişebilirlik özellikli (işlemsiz/işlemli) yani Interchangeable/Replaceable (I/R) parçalar.
o Kritik detay parçalar (Örnek: Yorulma ve çatlama yönünden kritik parçalar, uçuş emniyetini etkileyen sınıfta olan-Safety Class, kritik parça olarak tanımlaması yapılan parçalar vb.)
o Sayısal kontrol (NC) prosesi ile üretilmiş parçaların üzerinde önemi ve fonksiyonunu dikkate alarak seçilmiş/belirlenmiş olan boyut/ölçüler
· FAI yapılacak parça/montaj seçimi bitirildiğinde, ilk üretim muayenesi (FAI) ilk üretim grubunu temsil eden yeni ürün için yapılır.
· Sözleşmelerde alıcı/müşteri tarafından aksi belirtilmedikçe aşağıda belirtilen parçalara ilk ürün muayenesi uygulanmaz.
· Satın alınmış standart katalog parçaları (AN,MS standart parçaları vb.) veya yazılımlar
o Sarf parçalar
o Metal veya metal olmayan ham malzemeler
o Mühendislik modelleri, tasarım veya kavramsal prototipler, normal üretim prosesleri için amaçlanandan farklı metotlar kullanılarak üretilen parçalar
o Üretim dışı uygulamalarda (kalifikasyon testleri, vb.) kullanmak üzere imal edilen üretim parçaları
o Satış sonrası hizmet programları için üretilen yedek parçalar
o Alıcı/Müşteri tarafından “tamirat ve/veya yeniden işlem” görmesi için geri gönderilen parçalar,
o Alıcının ilgili parçanın fiziksel ve fonksiyonel gereklerini kontrol etmek için teknik çizim ve/veya spesifikasyonlar oluşturmaya ihtiyaç duymadığı yerlerde Alıcı parça numarasına göre satın alınan parçalar.
· FAI gerekleri yürürlüğe konulduğu andan itibaren ilk uygulamanın hemen akabinde süreklilik arz eden bir yapıya sahiptir. İlk uygulamadan sonra yapılacak bir değişiklikten ötürü yeniden FAI gerekmesi durumunda; FAI gerekleri, önceki konfigürasyonla yenisi arasındaki farkları belirten ve yalnızca konu değişiklikten etkilenen karakteristik veya özelliklerin kabulünü belgeleyen bir kısmi FAI uygulamasıyla sağlanabilir. Kısmi FAI uygulanacaksa, FAI formlarının sadece etkilenen blokları doldurulacaktır. FAI gereklilikleri, özdeş/aynı yöntemlerle üretilmiş benzer parçaların özdeş/aynı karakteristikleri üzerinde daha önceden yapılmış ve onaylanmış FAI’ın referans verilmesiyle de sağlanabilir. FAI gereklilikleri (kısmi veya topyekün) bu şekilde sağlandığında, onaylanmış konfigürasyon Form1’in parça numaraları indeksinde tanımlanır.
· Aşağıda belirtilen olayların/değişikliklerin olması durumunda topyekün bir FAI veya sadece etkilenen karakteristikler için kısmi bir FAI yapılır.
o Tasarımdaki bir değişikliğin parçanın yerine oturmasını, formunu veya fonksiyonunu etkilemesi durumunda. (Tasarım karakteristikleri, işlemli/işlemsiz değişebilirlik özellikleri (I/R), bakıma elverişlilik, güvenilirlik, dayanıklılık, imalat, muayene, test gibi konuları etkileyen veya hatalı olması durumunda Alıcı/Müşteri spesifikasyon ve teknik çizim gereklerini karşılamayıp nihai ürünün fonksiyonel karakteristiklerinin olumsuz etkilenmesine neden olacak karakteristiklerin proses edilmesiyle ilgili değişiklikler olması).
o İmalat tedarik kaynaklarında (Örnek : üretim için ilk kademe veya daha alt kademe tedarikçi/altyüklenici vb.), proseslerde, muayene metotlarında, imalatın yapıldığı yerde (Örnek: tesis değişimi), tooling’te (Örnek : yeni tool’da ki değişikliğin yanı sıra mevcut tool’un yeniden işlenmesi/düzeltilmesi), malzemelerde bir değişikliğin ve/veya hatalardaki önemli artışların ilgili parçaların yerine oturmasını, formunu veya fonksiyonunu potansiyel olarak etkileyecek olması durumunda.
o NOT : Eğer imalat prosesi veya parça konfigürasyonu orjinal FAI parçasından ve ilgili kayıtların içerdiği bilgilerden önemli bir sapma gösterirse FAI kayıtları yeniden değerlendirilmelidir. Eğer değişiklik parçanın konfigürasyonunu etkileyen bir değişiklik olarak görülüyorsa, daha önceki mevcut FAI kayıtları geçerliliğini kaybedecek ve değişikliği dikkate alacak şekilde güncellenecek/yeni FAI kayıtlarıyla yer değiştirecektir.
o NC programındaki bir değişikliğin veya NC programının değişmeden başka bir medya ya çevrilmesinin (örnek: başka bir makine diline çevrilmesi vb.), ilgili parçanın yerine oturmasını, formunu veya fonksiyonunu potansiyel olarak etkileyecek olması durumunda.
o İmalat proseslerini olumsuz etkileyebilecek deprem, iş kazası, sabotaj, vb. doğal afet ya da insan kusurları olması durumunda.
· Montajlar için, montaj seviyesi FAI, montaj teknik resminde belirtilen karakteristiklere göre yapılır.
· FAI sırasında bulunan uygunsuzluklar uygun olmayan ürün prosedürüne göre dokümante edilir. FAI sırasında hataların bulunması durumunda, FAI’nin kabulü öncesinde yazılı bir düzeltici işlem taahhüdü sağlanarak FAIR’e eklenir. Alıcı ve/veya Müşteri tarafından aksi belirtilmediği taktirde; hatalar giderilmedikçe, gerekli düzeltici işleme dair önlemler alınmadıkça veya alınamıyorsa en azından tatmin edici bir düzeltici işlem planı oluşturulmadıkça FAI işlemi tamamlanmış kabul edilmez. Eğer hatalar bir sonraki aşamada parçanın fonksiyonunu, formunu ve yerine oturmasını olumsuz olarak etkileyecekse;
o Düzeltici işlemleri takiben bir sonraki üretim partisinden alınacak yeni bir parçayla topyekün yeni bir FAI gerekebilir veya,
o FAI işlemi, etkilenen parçanın sadece hatalı özellikleri için tekrar edilebilir ve sonuçlar kayıt altına alınır.
· Sözleşmede belirtildiği taktirde, ilgili sevkiyat dokümanı ve parçanın kendisi Alıcı/Müşteri tesislerinde bir kargaşaya neden olmadan işlem yapılabilmesine olanak tanıyacak şekilde etiketle ve/veya markalama yoluyla İlk Ürün ibaresiyle tanımlanır.
· Üretimi devam etmekte olan ürünlerle ilgili mevcut FAI kayıtlarının kaybolması veya hasar görmesi durumunda, bu kayıtlar bir sonraki ürün partisinden alınacak parçada FAI yapılmak suretiyle yenilenecektir.
· FAI’ın sonuçlarını dokümante etmek için bu prosedürün eklerinde verilen formlar kullanılır. Bu formlar SAE AS9102 standardında belirtilen formlarla özdeş olup aynı blok referans numaralarına sahiptir. Formlardaki her bir alan özgün bir referans numarası ile gösterilmiştir. Ayrıca her bir alan aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.
o (R) Required : Bu türden bloklara her durumda bilgi girişi zorunludur.
o (CR) Conditionally Required : Bu türden blokların içine, şartlar gerektiriyorsa bilgi girişi yapılacaktır. (Örnek : Alıcı/Müşteri tarafından içine bilgi girişi gereği bildirilmiş ise o ilgili blok doldurulacaktır.)
o (O) Optional : Bu türden bloklar opsiyonel olup elverişli olduğunda kullanılır.
o Not: Tüm formlar elektronik ortamda yada mürekkepli/tükenmez kalem kullanılarak doldurulur. Tüm formlar İngilizce veya Alıcı ve/veya Müşteri tarafından belirtilen lisanda doldurulur. Aynı formun devam eden sayfalar şeklinde kullanılması yada elektronik ortamdaysa ilave satırlar ekleyerek kullanılması mümkündür.
FAI GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
· Aşağıdakilerle sınırlı olmamakla beraber belirtilen bu gereklerden uygulanabilir olanların hepsini doğrulayarak ve/veya gözden geçirerek FAI işlemi gerçekleştirilir.
o Üretimin her aşamasında kullanılan iş emirlerinin kabul edilebilir olduğunun doğrulanması.
o Tüm iş emirlerinin planlandığı gibi tamamlandığından emin olmak için imalat proses dokümantasyonunun (iş akış şemaları, imalat/kalite planları, imalat iş talimatları vb.) gözden geçirilmesi.
o FAI’ın gerçekleştirildiğine delil olarak ibra edilecek referans verilerin (muayene verileri, test verileri, kabul testi prosedürleri vb.) tamamlanmış olduğunun gözden geçirilmesi.
o Var ise uygunsuzluk (hata) dokümantasyonunun tamamlanmış olduğunun gözden geçirilmesi.
o Malzeme sertifikasyonlarının uygunluğunun gerektiğince gözden geçirilmesi. İmalat ve montaj işlemleri sırasında doğru malzeme/parçaların kullanıldığının kontrol edilmesi.
o Var ise onaylı özel proses tedarik kaynaklarının kullanıldığının ve imalat iş emirlerinin/ iş akış dokümanının doğru spesifikasyonu gösterildiğinin doğrulanması.
o Anahtar karakteristiklere ait gereklerin karşılandığının doğrulanmasıç
o Parçalara özel mastarların ve/veya toolların geçerli (onaylı) ve izlenebilir olduğunun doğrulanması.
o Her bir tasarım karakteristik gereğinin dikkate alındığı, bunlara özel tanımlandırma yapılıp muayene sonuçlarının da bu tanımlara karşılık gelecek şekilde belirtildiğinin doğrulanması.
o Ölçülerin mühendislik resimlerine ve/veya spesifikasyonlarına uygunluğun doğrulanması.
o İlgili yüzey bitirme gerekliliklerine (son kat boya, kaplama vb.) uygunluğun doğrulanması.
o Tahribatsız muayene gereklerine uygunluğun doğrulanması.
o Fonksiyonel test gereklerine veya kabul testi prosedürlerine uygunluğun doğrulanması.
o Mümkün olduğunda bir sonraki aşamada parçanın fonksiyonunun, formunun ve yerine oturmasının doğrulanması.
o Tanımlama ve markalama gereklerine uygunluğun doğrulanması.
o Tasarım ve proses dokümanlarına göre uygunluğun doğrulanması.
o Kontrol mastar ve fikstürlerinin yeterliliğinin ve kullanılan takımların kabul edilebilir/uygun parçalar üretebilme kabiliyetlerinin doğrulanması.
o Konfigürasyon gereklerinin uygulandığının doğrulanması.
o Sözleşme gereklerinin tamamıyla yerine getirildiğinin doğrulanması
· FAI esnasında hatalı bir karakteristik bulunması durumunda :
o FAI raporu üzerine hataya ait doküman numarası kaydedilir.
o Düzeltici işlem başlatılır. Düzeltici işlemin ayrıca nedenini ve hangi tarihten veya gelecekteki hangi üründen sonra bu önlemin yürürlüğe gireceği bilgisinin de işlenmesini sağlar. Eğer hatalar “major” önem seviyesinde ise FAI ertelenebilir.
o Düzeltici işlemlere ait kaydın yazılı kopyası FAIR’e eklenir.
1.2. FAI FORMLARININ DOLDURULMASI
1.2.1.İlgili veriler aşağıda açıklandığı gibi girilir. (1,2,3,4,5, vb. numaralar SAE AS9102 formlarındaki her bir bloğun referans numarasını gösterir. (R) , (CR) ve (O) harfleri için madde 5.1.12’ye bakınız)
1.2.2.Form 1 : Parça Numarası İncelemesi (FR065)
1- Part Number : FAI parçasının parça numarası
2- Part Name : Çizimde gösterildiği şekilde parçanın adı.
3- Serial Number : Parçanın seri numarası
4- FAIR Number : FAI’ı tanımlayan referans numarası. Bu dahili bir rapor numarası olabilir.
5- Part Revision Level : İlk ürün muayenesi yapılan parçayı etkileyen en son parça revizyonu (part list revizyonu vb.). Eğer revizyon yoksa, bu şekilde belirtiniz. (En son çizim revizyonu (Blok 7) her zaman çizimde belirtilen parçaları etkilemez.)
6- Çizim Numara : FAI parçasıyla ilgili çizim numarası
7- Çizim Revizyon Seviyesi : Mühendislik çiziminin revizyon seviyesi. Eğer revizyon yoksa, bu şekilde belirtiniz.
8- İlave Değişiklikler : Ürüne uygulanmış ama referans verilen çizim/parça revizyon seviyesine aksettirilmemiş değişikliklerin referans numarası yazılacaktır. (Örnek : Tasarımda değişiklik, mühendislik değişiklikleri, imalat değişiklikleri, belirli çizim gerekliliklerinden sapma veya bu gereklerin hariç tutulması vb.)
9- İmalat Proses Referansı : FAI’ı yapılan parçaların imalat kayıtlarına ulaşılmasını ve bu anlamda izlenebilirliği sağlayan referans numarası (Örnek : İş akış numarası , imalat planlama numarası vb.)
10- Organizasyonun Adı : FAI’ı gerçekleştiren organizasyonun adı.
11- Tedarikçi Kodu : Tedarikçi kodu, Alıcı ve/veya Müşteri tarafından ilgili organizasyonu tanımlamak için verilen yegane bir numaradır. Bu bazen satıcı kodu, satıcı kimlik numarası, tedarikçi numarası, vb. şekillerde ifade edilebilir.
12- P.O. Numarası : Varsa veya gerekli olduğu belirtilmişse , Alıcı veya Müşterinin sipariş emri numarasını giriniz.
13- Detay Parça veya Montaj FAI : Tahsis edilen yere detay veya montaj FAI’ı olduğunu belirtecek check(X) işareti koyunuz.
14- Topyekün FAI veya Kısmi FAI : Tahsis edilen yere FAI’ın topyekün veya kısmi olduğunu belirtecek şekilde check(X) işareti koyunuz. Kısmi bir FAI için, bu kısmi FAI’ın yapılmasında temel alınan parça numarasını revizyon seviyesi de dahil olarak yazınız ve o kısmi FAI’ın yapılma nedenini belirtiniz (Örnek: Tasarım değişikliği, proses değişikliği, imaların yapıldığı yerin değişmesi vb.)
15,16,17 ve 18 numaralı bloklar; sadece Blok 1’deki parça numarasının, kendi altına daha alt seviye parçaların montajını gerektiren bir assembleye ait olması durumunda kullanılacaktır.
15- Parça Numarası : Montaj içerisinde yer alacak detay veya bir sonraki seviye alt-montaj parça numarası. (Sözleşmede belirtilmediği taktirde, standart katalog parçaları (AN,MS standart parçaları, bağlayıcıları vb.) bu bölümde listelenmeyecektir.
16- Parça Adı : Çizimde gösterildiği şekilde parçanın adı.
17- Parça Seri Numarası : Varsa montajda yerleştirilecek parçanın seri numarası.
18- FAI Rapor Numarası : Detay parça için daha önce yapılmış olan FAI’ın rapor numarası
19- İmza : Form1’i hazırlayan kişinin adı, soyadı ve imzası. Ayrıca FAI tamamlanmışsa tahsiz edilen kutucuğa check(X) işareti koyunuz.
Not : Bu imza aşağıdakileri taahhüt eder:
· Tüm karakteristikler hesaba katılmış, çizim gereklilikleri sağlanmış veya sağlanamadıysa disposition için uygun şekilde dokümante edilmiş ve
· FAI, tamamlanmıştır.
20- Tarih : FAI Form1’in hazırlandığı tarih
21- Gözden Geçiren : FAI raporunu onaylayanın adı ve soyadı.
22- Tarih : FAI raporunun onaylandığı tarih.
23- Müşteri Onayı : Bu alan gerektiğinde Müşteri tarafından onay için kullanılır.
24- Tarih : Müşteri tarafından FAI’ın onaylandığı tarih.
1.2.3.Form 2: Ürün incelemesi – Ham Madde, Spesifikasyonlar ve Özel Proses(ler), Fonksiyonel Test (FR065)
· Bu form eğer herhangi bir malzeme, özel proses veya fonksiyonel test tasarım gerekliliği olarak ifade edilirse kullanılır.
1-Parça Numarası : FAI parçasının parça numarası
2-Parça Adı : Çizimde gösterildiği şekilde parçanın adı.
3-Seri Numarası : Parçanın seri numarası
4-FAI Rapor Numarası : FAI’ı tanımlayan referans numarası. Bu dahili bir rapor numarası olabilir.
5-Malzeme veya Proses : Mazleme veya prosesin adını giriniz.
6-Spesfikasyon : Malzeme veya proses spesifikasyon numaralarını (kullanılmışsa , izin verilen alternatif numaralar da dahil olmak üzere), sınıfını ve malzeme biçimini (Örnek : levha, çubuk vb.) giriniz. FAI’ı yapılan parçada kullanılmış tüm “Make from” malzemeleri dahil ediniz. Ham malzemeler için FAI’ı yapılan parçada kullanılmış tüm malzemeleri (Örnek: kaynak/pirinç kaynağı dolgu malzemeleri, pirinç kaynağı ile kaynak yapılacak bilyeler vb.) ve standart katalog parçalarını (Örnek: AN, MS bağlayıcıları) dahil ediniz. Ancak asit balı aşındırıcı solüsyonlar vb. proses malzemelerini dahil etmeyiniz.
7-Kod : Gerektiğinde, malzeme ve proses listeleri için Müşteriden temin edilecek ilgili kodları girin.
8-Özel Proses Tedarikçi Kodu : Özel prosesi yapan veya malzeme tedarik eden işletmelere Müşteri tarafından verilen tedarikçi kodu. Ayrıca, özel proses uygulayan tedarikçinin adını ve adresini de ekleyiniz.
9-Müşteri Onayının Doğrulanması : Özel prosesi yapan veya malzemeyi tedarik eden işletme Müşteri tarafından onaylanmışsa belirtiniz. Müşteri onayı gerekmiyorsa “N/A” yazınız.
10-COC No: COC sertifikasının numarası (Örnek : özel proses tamamlama sertifikasyonu, ham malzeme test rapor numarası, standart katalog parça uygunluk rapor numarası, izlenebilirlik numarası)
11-Fonksiyonel Test Prosedür Numarası : Tasarım gerekliliği olarak tanımlanmış fonksiyonel test prosedürü numarası
12-Kabul Raporu Numarası : Test gerekliliklerinin sağlandığını belirten fonksiyonel test sertifikasyonu numarası.
13-Yorumlar : Gerektiğinde yorumları ekleyin
14-Hazırlayan : Bu formu hazırlayan kişinin adı ve soyadı
15-Tarih : Bu formun tamamlandığı tarih.
1.2.4.Form 3: Karakteristiklerin İncelenmesi , Doğrulama ve Uygunluk Değerlendirmesi (FR065)
· Her bir tasarım karakteristiği FAI süresince doğrulanacak ve sonuçlar kaydedilecektir. Ayrıca her bir tasarım karakteristiği FAI kayıtlarında kendine ait tek bir karakteristik numarasına sahip olacaktır
· Referans karakteristikler FAI’a dahil edilmeyebilir. Herhangi bir karakteristik için gerektiğinde birden fazla satır kullanılabilir.
· Nihai ürün aşamasında ölçülemeyecek türden karakteristikler, imalat prosesi sırasında (ilgili karakteristik daha sonraki operasyonlardan ötürü değişmeyecek ise) yada tahribatlı muayene metotları ile doğrulanacaktır.
· Detay seviyesinde doğrulanan karakteristikler assembly seviyesi FAIR’lerinde referans olarak gösterilebilir.
1. Parça Numarası : FAI parçasının parça numarası
2. Parça Adı : Çizimde gösterildiği şekilde parçanın adı
3. Seri Numarası : Parçanın seri numarası
4. FAI Rapor Numarası : FAI’ı tanımlayan referans numarası. Bu dahili bir rapor numarası olabilir.
5. Karakteristik Numarası : Her bir tasarım karakteristiğine atanmış yegane bir numara
6. Referans Yeri : Tasarım karakteristiğinin yeri (Örnek : Çizim bölgesi, sayfa numarası ve kesit tanımı, spesifikasyon vb.)
7. Karakteristik Türü : Mümkünse karakteristik türünü kayıt ediniz. (Örnek: Kilit, uçuş güvenliğine etkisi olan, kritik, önemli vb.)
8. Gereklilik : İlgili tasarım karakteristiğine has gereklilikler. (Örnek: Çizimdeki nominal ölçü ve toleransla belirtilen boyutsal karakteristik, çizim notları, spesifikasyon gereklilikleri vb.)
9. Sonuçlar : Tasarım karakteristikleri numerik limitlerle ifade edildiğinde tasarım karakteristiklerine ait muayene sonuçları da nicel terimlerle ifade edilir. Alıcı/Müşteri tarafından aksi onaylanmadıkça, çizim yada spesifikasyonda belirtilen birimlere dair sonuçlar kayıt edilecektir. Aşağıdaki durumlarda ise geçer/geçmez, kabul/ret, kaldı/geçti, vb. şekilde ifade edilebilen nitel veriler kullanılabilir.
a. Kullanılan muayene tekniğinin sonucunun nicel değerlerle ifade edilebilmesinin olanaklı olmadığı durumlarda
b. Tasarım karakteristiği numerik limitlerle belirtmemişse (Örnek: keskin kenarları düzelt vb.)
c. Geçerli/onaylı/kalifiye bir tolun mütemadiyen kontrol tolu olarak kullanıldığı ve spesifik karakteristik için go-no go türünden kontrol edebilme özelliği oluşturulduğu yerlerde.
Yukarıdaki maddelere ek olarak “sonuç” bölümü için aşağıdaki kurallar aynı zamanda göz önüne alınmalıdır.
d. Çoklu karakteristikler için, ya her bir karakteristiği ayrı ayrı bir değer olarak listeleyin veya alınan ölçüm değerlerinin minimum ve maksimum değerlerini yazıp tek bir karakteristikmiş gibi listeleyin. Eğer hatalı bir karakteristik bulunursa bu karakteristiği ayrı bir şekilde ölçülen değerle beraber listeleyin.
e. Eğer tasarım gerekliliği doğrulama testi yapılmasını belirtiyor ise, o zaman bu testin sonuçları forma kaydedilecektir. Eğer teste ait bir laboratuvar raporu yada test sertifikası FAIR’a eklenecek ise, o zaman bu sonuçların forma yazılması gerekmez, bu alana ilgili eklerin referans numarasını kaydedin. Teste ait laboratuvar raporu veya test sertifikası, tasarım gereklilikleri için olması gereken değerleri ve test ölçüm sonuçlarını göstermek zorundadır.
f. Standart fotoğraflarla kıyas yapılarak değerlendirilen ve görsel doğrulama gerekleri içeren metalurjik karakteristikler için, kıyaslamaya ait en yakın fotoğraf numarasını kaydedin. Bununla ilgili bir uygunluk raporu da kabul edilebilir (rapor referans numarasını bu alana kaydedin.)
g. Tasarım karakteristiğine göre doğrulama gerektiren prosesler için, uygunluk raporunu ekleyin ( Örnek: Uygunluk sertifikası, “Kabul edilmiştir” gibi bir doğrulama göstergesi, vb.)
h. Parça tanımlaması/markalaması için, ilgili spesifikasyona göre markalamanın okunaklı olmasını doğru içerikte, ebatta ve düzgün biçimde yerleştirilmesini sağlayın.
10. Özel Tasarlanmış Tool : Eğer özel tasarlanmış bir tool (NC programlama dahil) bir muayene aracı olarak kullanılıyor ise, ilgili tolun kimlik numarasını kaydedin.
11. Hata Numarası : Eğer karakteristik hatalı olarak bulunursa, hata dokümanının referans numarasını kaydedin.
12. Hazırlayan : Bu formu hazırlayan kişinin adı ve soyadı.
13. Tarih : Bu formun tamamlandığı tarih
14. Opsiyonel Blok : Bu alan opsiyonel olarak ayrılmıştır. Gerektiğinde ilave sütunlar ekleyin.
REFERANS STANDARD
AS9102 Aerospace First Article Inspection Requirement
İlk Ürün Muayenesinin gerçekleştirilmesi ve belgelenmesi için temel gereksinimleri belirler.
AMAÇ
İlk ürün muayenesinin yapılması sırasında, ürün için belirlenmiş şartlarının (mühendislik, tasarım ve teknik özellikler) doğrulandığı ve kayıt altına alındığına dair tarafsız kanıt sunmak ve işlemlerin devamlılığını sağlamak için yetki, sorumluluk ve yöntemleri belirlemektir.
KAPSAM
Ürünlerin ilk ürün muayene (Firt Article Inspection) dokümantasyonunu ve uygulama faaliyetlerini kapsar.
TANIMLAR
· İlk Ürün Muayenesi (FAI) : Önceden belirlenmiş üretim metotlarının, mühendislik çizimleri, planlamalar, sipariş emri ve mühendislik spesifikasyonları ve/veya diğer ilgili tasarım/ kalite dokümanları uyarınca kabul edilebilir bir ürün ürettiğini doğrulayan bütünsel, kendine özgü ve sonuçları belgelenen fiziksel ve fonksiyonel muayene süreci.
· Kısmi İlk Ürün Muayenesi: Değişiklik sonucunda (Örnek: çizim, spesifikasyon, tedarikçi, üretim süreçleri vb. değişikliklerinde) bütün bir FAI gerektirmediği durumlarda mevcut konfigürasyon ve önceki onaylı konfigürasyonlar arasındaki farkları gösteren sonradan yapılan ilk ürün muayene süreci.
· İlk Ürün Muayene Raporu (FAIR) : Bir ürünün, bu prosedüre göre hazırlanmış FAI’larının sonuçlarını içeren dokümantasyon paketi ve formlardan oluşmuş rapor.
· İlk Üretim Partisi Parçaları (First Production Run Parts) : Aynı parçaların gelecek üretimlerinde kullanılmak üzere tasarlanmış planlı bir prosesin sonucu olan ilk parça grubu. Prototip parçalar veya normal üretim prosesleri için amaçlanandan farklı metotlar kullanılarak üretilen parçalar ilk üretim partisi parçaları olarak değerlendirilmez.
· Standart Katalog Parçaları : Yerleşik endüstri tarafından bilinen veya ulusal otorite tarafından yayınlanmış spesifikasyona uyan, ilgili tanım metni, ulusal/askeri standart, çizim vb. tarafından tüm karakteristikleri tanımlanmış olan parça, malzeme veya katalog ürünleri.
· Nitel Veri (Attribute Data): Verilen bir gerekliliği karşılayıp karşılamadığı niceliksel olarak ifade edilemeyip ancak geçer/geçmez, kabul/ret, geçti/kaldı vb. şekilde ifade edilebilen türdeki bir karakteristik veya özelliğe ait sonuç.
· Değişken Veriler (Variables Data): Aynı bölge veya karakteristik üzerinde ardı ardına alınan nicel ölçümler.
· Tasarım Karakteristikleri: Çizim gerekliliklerinde belirtildiği şekilde ürünün tasarımını tarif eden veya oluşturan boyutsal, görsel, fonksiyonel, mekaniksel ve malzeme özellikleridir. Bu karakteristikler; tasarım gerekliliklerine uygunluğu saptamak için ölçülebilir, muayene edilebilir, test edilebilir veya doğrulanabilirler.
· Çoğul Karakteristikler: Birden fazla yerde yer alan (Örnek : “2 Places”) ancak hepsini kapsayacak şekilde tek bir çizim gereklilik setiyle ifade edilmiş özdeş karakteristikler.
· Referans Karakteristikler: “Sadece bilgi için” kullanılan veya bir ilişkiyi gösteren karakteristiklerdir. Bunlar toleransı olmayan ve çizim üzerindeki diğer ölçülere atıfta bulunan ölçülerdir.
· Çizim Gereklilikleri: Parça listeleri dahil ilgili çizimdeki, spesifikasyondaki veya ürünün neye göre üretileceğini izah eden sipariş emrindeki gereklilikler olup bunlara her türlü notlar, spesifikasyonlar ve yürürlükte olan daha alt seviye çizimleri de dahildir.
UYGULAMA
Genel
· SAE AS9102 / EN9102’de belirtilen gereklilikler; montaj, alt montaj, döküm ve dövme olanlar da dahil tüm detay parçalara ve ürünün tasarım karakteristiklerini üretmekle sorumlu organizasyonlara uygulanır.
· Prototip parçalar veya normal imalat yöntemleri dışında üretilen parçalar FAI için kullanılamazlar. Bununla birlikte, bu prosedürde belirtilen talimatlar prototip bir parçanın tasarım gereklerine uygunluğunu doğrulamak için kullanılabilir.
· İlk ürün muayenesi başlangıçta, ilgili üretim programlarının mühendislik çizimlerinde, planlamalarında, satın alma emirlerinde, mühendislik spesifikasyonlarında ve/veya
· diğer geçerli tasarım/kalite dokümanlarında muayene ve/veya test gereksinimleri bulunan önceden seçilmiş sayıdaki yeni montajlara, alt montajlara, döküm ve dövme olanlar da dahil tüm detay parçalara ve diğer malzemelere uygulanır.
· FAI parçalarının seçimi aşağıda belirtilen kriterlere göre ve/veya alıcı/müşteri tarafından empoze edilen sözleşmeye dayalı gereksinimlere göre yapılır.
· İlk ürün muayenesi aşağıdaki durumlarda gerçekleştirilir; ancak bunlarla sınırlı değildir.
o İlk ürün grubunu temsil eden seçilmiş yeni parçalar.
o Mevcut birikim, kabiliyet ve teknoloji seviyesine göre önemli olarak belirlenmiş detay parçalar.
o Sözleşmeye göre nihai ürün olarak teslimatı yapılacak ana gövde ve montaj grupları.
o Tüm değişebilirlik özellikli (işlemsiz/işlemli) yani Interchangeable/Replaceable (I/R) parçalar.
o Kritik detay parçalar (Örnek: Yorulma ve çatlama yönünden kritik parçalar, uçuş emniyetini etkileyen sınıfta olan-Safety Class, kritik parça olarak tanımlaması yapılan parçalar vb.)
o Sayısal kontrol (NC) prosesi ile üretilmiş parçaların üzerinde önemi ve fonksiyonunu dikkate alarak seçilmiş/belirlenmiş olan boyut/ölçüler
· FAI yapılacak parça/montaj seçimi bitirildiğinde, ilk üretim muayenesi (FAI) ilk üretim grubunu temsil eden yeni ürün için yapılır.
· Sözleşmelerde alıcı/müşteri tarafından aksi belirtilmedikçe aşağıda belirtilen parçalara ilk ürün muayenesi uygulanmaz.
· Satın alınmış standart katalog parçaları (AN,MS standart parçaları vb.) veya yazılımlar
o Sarf parçalar
o Metal veya metal olmayan ham malzemeler
o Mühendislik modelleri, tasarım veya kavramsal prototipler, normal üretim prosesleri için amaçlanandan farklı metotlar kullanılarak üretilen parçalar
o Üretim dışı uygulamalarda (kalifikasyon testleri, vb.) kullanmak üzere imal edilen üretim parçaları
o Satış sonrası hizmet programları için üretilen yedek parçalar
o Alıcı/Müşteri tarafından “tamirat ve/veya yeniden işlem” görmesi için geri gönderilen parçalar,
o Alıcının ilgili parçanın fiziksel ve fonksiyonel gereklerini kontrol etmek için teknik çizim ve/veya spesifikasyonlar oluşturmaya ihtiyaç duymadığı yerlerde Alıcı parça numarasına göre satın alınan parçalar.
· FAI gerekleri yürürlüğe konulduğu andan itibaren ilk uygulamanın hemen akabinde süreklilik arz eden bir yapıya sahiptir. İlk uygulamadan sonra yapılacak bir değişiklikten ötürü yeniden FAI gerekmesi durumunda; FAI gerekleri, önceki konfigürasyonla yenisi arasındaki farkları belirten ve yalnızca konu değişiklikten etkilenen karakteristik veya özelliklerin kabulünü belgeleyen bir kısmi FAI uygulamasıyla sağlanabilir. Kısmi FAI uygulanacaksa, FAI formlarının sadece etkilenen blokları doldurulacaktır. FAI gereklilikleri, özdeş/aynı yöntemlerle üretilmiş benzer parçaların özdeş/aynı karakteristikleri üzerinde daha önceden yapılmış ve onaylanmış FAI’ın referans verilmesiyle de sağlanabilir. FAI gereklilikleri (kısmi veya topyekün) bu şekilde sağlandığında, onaylanmış konfigürasyon Form1’in parça numaraları indeksinde tanımlanır.
· Aşağıda belirtilen olayların/değişikliklerin olması durumunda topyekün bir FAI veya sadece etkilenen karakteristikler için kısmi bir FAI yapılır.
o Tasarımdaki bir değişikliğin parçanın yerine oturmasını, formunu veya fonksiyonunu etkilemesi durumunda. (Tasarım karakteristikleri, işlemli/işlemsiz değişebilirlik özellikleri (I/R), bakıma elverişlilik, güvenilirlik, dayanıklılık, imalat, muayene, test gibi konuları etkileyen veya hatalı olması durumunda Alıcı/Müşteri spesifikasyon ve teknik çizim gereklerini karşılamayıp nihai ürünün fonksiyonel karakteristiklerinin olumsuz etkilenmesine neden olacak karakteristiklerin proses edilmesiyle ilgili değişiklikler olması).
o İmalat tedarik kaynaklarında (Örnek : üretim için ilk kademe veya daha alt kademe tedarikçi/altyüklenici vb.), proseslerde, muayene metotlarında, imalatın yapıldığı yerde (Örnek: tesis değişimi), tooling’te (Örnek : yeni tool’da ki değişikliğin yanı sıra mevcut tool’un yeniden işlenmesi/düzeltilmesi), malzemelerde bir değişikliğin ve/veya hatalardaki önemli artışların ilgili parçaların yerine oturmasını, formunu veya fonksiyonunu potansiyel olarak etkileyecek olması durumunda.
o NOT : Eğer imalat prosesi veya parça konfigürasyonu orjinal FAI parçasından ve ilgili kayıtların içerdiği bilgilerden önemli bir sapma gösterirse FAI kayıtları yeniden değerlendirilmelidir. Eğer değişiklik parçanın konfigürasyonunu etkileyen bir değişiklik olarak görülüyorsa, daha önceki mevcut FAI kayıtları geçerliliğini kaybedecek ve değişikliği dikkate alacak şekilde güncellenecek/yeni FAI kayıtlarıyla yer değiştirecektir.
o NC programındaki bir değişikliğin veya NC programının değişmeden başka bir medya ya çevrilmesinin (örnek: başka bir makine diline çevrilmesi vb.), ilgili parçanın yerine oturmasını, formunu veya fonksiyonunu potansiyel olarak etkileyecek olması durumunda.
o İmalat proseslerini olumsuz etkileyebilecek deprem, iş kazası, sabotaj, vb. doğal afet ya da insan kusurları olması durumunda.
· Montajlar için, montaj seviyesi FAI, montaj teknik resminde belirtilen karakteristiklere göre yapılır.
· FAI sırasında bulunan uygunsuzluklar uygun olmayan ürün prosedürüne göre dokümante edilir. FAI sırasında hataların bulunması durumunda, FAI’nin kabulü öncesinde yazılı bir düzeltici işlem taahhüdü sağlanarak FAIR’e eklenir. Alıcı ve/veya Müşteri tarafından aksi belirtilmediği taktirde; hatalar giderilmedikçe, gerekli düzeltici işleme dair önlemler alınmadıkça veya alınamıyorsa en azından tatmin edici bir düzeltici işlem planı oluşturulmadıkça FAI işlemi tamamlanmış kabul edilmez. Eğer hatalar bir sonraki aşamada parçanın fonksiyonunu, formunu ve yerine oturmasını olumsuz olarak etkileyecekse;
o Düzeltici işlemleri takiben bir sonraki üretim partisinden alınacak yeni bir parçayla topyekün yeni bir FAI gerekebilir veya,
o FAI işlemi, etkilenen parçanın sadece hatalı özellikleri için tekrar edilebilir ve sonuçlar kayıt altına alınır.
· Sözleşmede belirtildiği taktirde, ilgili sevkiyat dokümanı ve parçanın kendisi Alıcı/Müşteri tesislerinde bir kargaşaya neden olmadan işlem yapılabilmesine olanak tanıyacak şekilde etiketle ve/veya markalama yoluyla İlk Ürün ibaresiyle tanımlanır.
· Üretimi devam etmekte olan ürünlerle ilgili mevcut FAI kayıtlarının kaybolması veya hasar görmesi durumunda, bu kayıtlar bir sonraki ürün partisinden alınacak parçada FAI yapılmak suretiyle yenilenecektir.
· FAI’ın sonuçlarını dokümante etmek için bu prosedürün eklerinde verilen formlar kullanılır. Bu formlar SAE AS9102 standardında belirtilen formlarla özdeş olup aynı blok referans numaralarına sahiptir. Formlardaki her bir alan özgün bir referans numarası ile gösterilmiştir. Ayrıca her bir alan aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.
o (R) Required : Bu türden bloklara her durumda bilgi girişi zorunludur.
o (CR) Conditionally Required : Bu türden blokların içine, şartlar gerektiriyorsa bilgi girişi yapılacaktır. (Örnek : Alıcı/Müşteri tarafından içine bilgi girişi gereği bildirilmiş ise o ilgili blok doldurulacaktır.)
o (O) Optional : Bu türden bloklar opsiyonel olup elverişli olduğunda kullanılır.
o Not: Tüm formlar elektronik ortamda yada mürekkepli/tükenmez kalem kullanılarak doldurulur. Tüm formlar İngilizce veya Alıcı ve/veya Müşteri tarafından belirtilen lisanda doldurulur. Aynı formun devam eden sayfalar şeklinde kullanılması yada elektronik ortamdaysa ilave satırlar ekleyerek kullanılması mümkündür.
FAI GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
· Aşağıdakilerle sınırlı olmamakla beraber belirtilen bu gereklerden uygulanabilir olanların hepsini doğrulayarak ve/veya gözden geçirerek FAI işlemi gerçekleştirilir.
o Üretimin her aşamasında kullanılan iş emirlerinin kabul edilebilir olduğunun doğrulanması.
o Tüm iş emirlerinin planlandığı gibi tamamlandığından emin olmak için imalat proses dokümantasyonunun (iş akış şemaları, imalat/kalite planları, imalat iş talimatları vb.) gözden geçirilmesi.
o FAI’ın gerçekleştirildiğine delil olarak ibra edilecek referans verilerin (muayene verileri, test verileri, kabul testi prosedürleri vb.) tamamlanmış olduğunun gözden geçirilmesi.
o Var ise uygunsuzluk (hata) dokümantasyonunun tamamlanmış olduğunun gözden geçirilmesi.
o Malzeme sertifikasyonlarının uygunluğunun gerektiğince gözden geçirilmesi. İmalat ve montaj işlemleri sırasında doğru malzeme/parçaların kullanıldığının kontrol edilmesi.
o Var ise onaylı özel proses tedarik kaynaklarının kullanıldığının ve imalat iş emirlerinin/ iş akış dokümanının doğru spesifikasyonu gösterildiğinin doğrulanması.
o Anahtar karakteristiklere ait gereklerin karşılandığının doğrulanmasıç
o Parçalara özel mastarların ve/veya toolların geçerli (onaylı) ve izlenebilir olduğunun doğrulanması.
o Her bir tasarım karakteristik gereğinin dikkate alındığı, bunlara özel tanımlandırma yapılıp muayene sonuçlarının da bu tanımlara karşılık gelecek şekilde belirtildiğinin doğrulanması.
o Ölçülerin mühendislik resimlerine ve/veya spesifikasyonlarına uygunluğun doğrulanması.
o İlgili yüzey bitirme gerekliliklerine (son kat boya, kaplama vb.) uygunluğun doğrulanması.
o Tahribatsız muayene gereklerine uygunluğun doğrulanması.
o Fonksiyonel test gereklerine veya kabul testi prosedürlerine uygunluğun doğrulanması.
o Mümkün olduğunda bir sonraki aşamada parçanın fonksiyonunun, formunun ve yerine oturmasının doğrulanması.
o Tanımlama ve markalama gereklerine uygunluğun doğrulanması.
o Tasarım ve proses dokümanlarına göre uygunluğun doğrulanması.
o Kontrol mastar ve fikstürlerinin yeterliliğinin ve kullanılan takımların kabul edilebilir/uygun parçalar üretebilme kabiliyetlerinin doğrulanması.
o Konfigürasyon gereklerinin uygulandığının doğrulanması.
o Sözleşme gereklerinin tamamıyla yerine getirildiğinin doğrulanması
· FAI esnasında hatalı bir karakteristik bulunması durumunda :
o FAI raporu üzerine hataya ait doküman numarası kaydedilir.
o Düzeltici işlem başlatılır. Düzeltici işlemin ayrıca nedenini ve hangi tarihten veya gelecekteki hangi üründen sonra bu önlemin yürürlüğe gireceği bilgisinin de işlenmesini sağlar. Eğer hatalar “major” önem seviyesinde ise FAI ertelenebilir.
o Düzeltici işlemlere ait kaydın yazılı kopyası FAIR’e eklenir.
1.2. FAI FORMLARININ DOLDURULMASI
1.2.1.İlgili veriler aşağıda açıklandığı gibi girilir. (1,2,3,4,5, vb. numaralar SAE AS9102 formlarındaki her bir bloğun referans numarasını gösterir. (R) , (CR) ve (O) harfleri için madde 5.1.12’ye bakınız)
1.2.2.Form 1 : Parça Numarası İncelemesi (FR065)
1- Part Number : FAI parçasının parça numarası
2- Part Name : Çizimde gösterildiği şekilde parçanın adı.
3- Serial Number : Parçanın seri numarası
4- FAIR Number : FAI’ı tanımlayan referans numarası. Bu dahili bir rapor numarası olabilir.
5- Part Revision Level : İlk ürün muayenesi yapılan parçayı etkileyen en son parça revizyonu (part list revizyonu vb.). Eğer revizyon yoksa, bu şekilde belirtiniz. (En son çizim revizyonu (Blok 7) her zaman çizimde belirtilen parçaları etkilemez.)
6- Çizim Numara : FAI parçasıyla ilgili çizim numarası
7- Çizim Revizyon Seviyesi : Mühendislik çiziminin revizyon seviyesi. Eğer revizyon yoksa, bu şekilde belirtiniz.
8- İlave Değişiklikler : Ürüne uygulanmış ama referans verilen çizim/parça revizyon seviyesine aksettirilmemiş değişikliklerin referans numarası yazılacaktır. (Örnek : Tasarımda değişiklik, mühendislik değişiklikleri, imalat değişiklikleri, belirli çizim gerekliliklerinden sapma veya bu gereklerin hariç tutulması vb.)
9- İmalat Proses Referansı : FAI’ı yapılan parçaların imalat kayıtlarına ulaşılmasını ve bu anlamda izlenebilirliği sağlayan referans numarası (Örnek : İş akış numarası , imalat planlama numarası vb.)
10- Organizasyonun Adı : FAI’ı gerçekleştiren organizasyonun adı.
11- Tedarikçi Kodu : Tedarikçi kodu, Alıcı ve/veya Müşteri tarafından ilgili organizasyonu tanımlamak için verilen yegane bir numaradır. Bu bazen satıcı kodu, satıcı kimlik numarası, tedarikçi numarası, vb. şekillerde ifade edilebilir.
12- P.O. Numarası : Varsa veya gerekli olduğu belirtilmişse , Alıcı veya Müşterinin sipariş emri numarasını giriniz.
13- Detay Parça veya Montaj FAI : Tahsis edilen yere detay veya montaj FAI’ı olduğunu belirtecek check(X) işareti koyunuz.
14- Topyekün FAI veya Kısmi FAI : Tahsis edilen yere FAI’ın topyekün veya kısmi olduğunu belirtecek şekilde check(X) işareti koyunuz. Kısmi bir FAI için, bu kısmi FAI’ın yapılmasında temel alınan parça numarasını revizyon seviyesi de dahil olarak yazınız ve o kısmi FAI’ın yapılma nedenini belirtiniz (Örnek: Tasarım değişikliği, proses değişikliği, imaların yapıldığı yerin değişmesi vb.)
15,16,17 ve 18 numaralı bloklar; sadece Blok 1’deki parça numarasının, kendi altına daha alt seviye parçaların montajını gerektiren bir assembleye ait olması durumunda kullanılacaktır.
15- Parça Numarası : Montaj içerisinde yer alacak detay veya bir sonraki seviye alt-montaj parça numarası. (Sözleşmede belirtilmediği taktirde, standart katalog parçaları (AN,MS standart parçaları, bağlayıcıları vb.) bu bölümde listelenmeyecektir.
16- Parça Adı : Çizimde gösterildiği şekilde parçanın adı.
17- Parça Seri Numarası : Varsa montajda yerleştirilecek parçanın seri numarası.
18- FAI Rapor Numarası : Detay parça için daha önce yapılmış olan FAI’ın rapor numarası
19- İmza : Form1’i hazırlayan kişinin adı, soyadı ve imzası. Ayrıca FAI tamamlanmışsa tahsiz edilen kutucuğa check(X) işareti koyunuz.
Not : Bu imza aşağıdakileri taahhüt eder:
· Tüm karakteristikler hesaba katılmış, çizim gereklilikleri sağlanmış veya sağlanamadıysa disposition için uygun şekilde dokümante edilmiş ve
· FAI, tamamlanmıştır.
20- Tarih : FAI Form1’in hazırlandığı tarih
21- Gözden Geçiren : FAI raporunu onaylayanın adı ve soyadı.
22- Tarih : FAI raporunun onaylandığı tarih.
23- Müşteri Onayı : Bu alan gerektiğinde Müşteri tarafından onay için kullanılır.
24- Tarih : Müşteri tarafından FAI’ın onaylandığı tarih.
1.2.3.Form 2: Ürün incelemesi – Ham Madde, Spesifikasyonlar ve Özel Proses(ler), Fonksiyonel Test (FR065)
· Bu form eğer herhangi bir malzeme, özel proses veya fonksiyonel test tasarım gerekliliği olarak ifade edilirse kullanılır.
1-Parça Numarası : FAI parçasının parça numarası
2-Parça Adı : Çizimde gösterildiği şekilde parçanın adı.
3-Seri Numarası : Parçanın seri numarası
4-FAI Rapor Numarası : FAI’ı tanımlayan referans numarası. Bu dahili bir rapor numarası olabilir.
5-Malzeme veya Proses : Mazleme veya prosesin adını giriniz.
6-Spesfikasyon : Malzeme veya proses spesifikasyon numaralarını (kullanılmışsa , izin verilen alternatif numaralar da dahil olmak üzere), sınıfını ve malzeme biçimini (Örnek : levha, çubuk vb.) giriniz. FAI’ı yapılan parçada kullanılmış tüm “Make from” malzemeleri dahil ediniz. Ham malzemeler için FAI’ı yapılan parçada kullanılmış tüm malzemeleri (Örnek: kaynak/pirinç kaynağı dolgu malzemeleri, pirinç kaynağı ile kaynak yapılacak bilyeler vb.) ve standart katalog parçalarını (Örnek: AN, MS bağlayıcıları) dahil ediniz. Ancak asit balı aşındırıcı solüsyonlar vb. proses malzemelerini dahil etmeyiniz.
7-Kod : Gerektiğinde, malzeme ve proses listeleri için Müşteriden temin edilecek ilgili kodları girin.
8-Özel Proses Tedarikçi Kodu : Özel prosesi yapan veya malzeme tedarik eden işletmelere Müşteri tarafından verilen tedarikçi kodu. Ayrıca, özel proses uygulayan tedarikçinin adını ve adresini de ekleyiniz.
9-Müşteri Onayının Doğrulanması : Özel prosesi yapan veya malzemeyi tedarik eden işletme Müşteri tarafından onaylanmışsa belirtiniz. Müşteri onayı gerekmiyorsa “N/A” yazınız.
10-COC No: COC sertifikasının numarası (Örnek : özel proses tamamlama sertifikasyonu, ham malzeme test rapor numarası, standart katalog parça uygunluk rapor numarası, izlenebilirlik numarası)
11-Fonksiyonel Test Prosedür Numarası : Tasarım gerekliliği olarak tanımlanmış fonksiyonel test prosedürü numarası
12-Kabul Raporu Numarası : Test gerekliliklerinin sağlandığını belirten fonksiyonel test sertifikasyonu numarası.
13-Yorumlar : Gerektiğinde yorumları ekleyin
14-Hazırlayan : Bu formu hazırlayan kişinin adı ve soyadı
15-Tarih : Bu formun tamamlandığı tarih.
1.2.4.Form 3: Karakteristiklerin İncelenmesi , Doğrulama ve Uygunluk Değerlendirmesi (FR065)
· Her bir tasarım karakteristiği FAI süresince doğrulanacak ve sonuçlar kaydedilecektir. Ayrıca her bir tasarım karakteristiği FAI kayıtlarında kendine ait tek bir karakteristik numarasına sahip olacaktır
· Referans karakteristikler FAI’a dahil edilmeyebilir. Herhangi bir karakteristik için gerektiğinde birden fazla satır kullanılabilir.
· Nihai ürün aşamasında ölçülemeyecek türden karakteristikler, imalat prosesi sırasında (ilgili karakteristik daha sonraki operasyonlardan ötürü değişmeyecek ise) yada tahribatlı muayene metotları ile doğrulanacaktır.
· Detay seviyesinde doğrulanan karakteristikler assembly seviyesi FAIR’lerinde referans olarak gösterilebilir.
1. Parça Numarası : FAI parçasının parça numarası
2. Parça Adı : Çizimde gösterildiği şekilde parçanın adı
3. Seri Numarası : Parçanın seri numarası
4. FAI Rapor Numarası : FAI’ı tanımlayan referans numarası. Bu dahili bir rapor numarası olabilir.
5. Karakteristik Numarası : Her bir tasarım karakteristiğine atanmış yegane bir numara
6. Referans Yeri : Tasarım karakteristiğinin yeri (Örnek : Çizim bölgesi, sayfa numarası ve kesit tanımı, spesifikasyon vb.)
7. Karakteristik Türü : Mümkünse karakteristik türünü kayıt ediniz. (Örnek: Kilit, uçuş güvenliğine etkisi olan, kritik, önemli vb.)
8. Gereklilik : İlgili tasarım karakteristiğine has gereklilikler. (Örnek: Çizimdeki nominal ölçü ve toleransla belirtilen boyutsal karakteristik, çizim notları, spesifikasyon gereklilikleri vb.)
9. Sonuçlar : Tasarım karakteristikleri numerik limitlerle ifade edildiğinde tasarım karakteristiklerine ait muayene sonuçları da nicel terimlerle ifade edilir. Alıcı/Müşteri tarafından aksi onaylanmadıkça, çizim yada spesifikasyonda belirtilen birimlere dair sonuçlar kayıt edilecektir. Aşağıdaki durumlarda ise geçer/geçmez, kabul/ret, kaldı/geçti, vb. şekilde ifade edilebilen nitel veriler kullanılabilir.
a. Kullanılan muayene tekniğinin sonucunun nicel değerlerle ifade edilebilmesinin olanaklı olmadığı durumlarda
b. Tasarım karakteristiği numerik limitlerle belirtmemişse (Örnek: keskin kenarları düzelt vb.)
c. Geçerli/onaylı/kalifiye bir tolun mütemadiyen kontrol tolu olarak kullanıldığı ve spesifik karakteristik için go-no go türünden kontrol edebilme özelliği oluşturulduğu yerlerde.
Yukarıdaki maddelere ek olarak “sonuç” bölümü için aşağıdaki kurallar aynı zamanda göz önüne alınmalıdır.
d. Çoklu karakteristikler için, ya her bir karakteristiği ayrı ayrı bir değer olarak listeleyin veya alınan ölçüm değerlerinin minimum ve maksimum değerlerini yazıp tek bir karakteristikmiş gibi listeleyin. Eğer hatalı bir karakteristik bulunursa bu karakteristiği ayrı bir şekilde ölçülen değerle beraber listeleyin.
e. Eğer tasarım gerekliliği doğrulama testi yapılmasını belirtiyor ise, o zaman bu testin sonuçları forma kaydedilecektir. Eğer teste ait bir laboratuvar raporu yada test sertifikası FAIR’a eklenecek ise, o zaman bu sonuçların forma yazılması gerekmez, bu alana ilgili eklerin referans numarasını kaydedin. Teste ait laboratuvar raporu veya test sertifikası, tasarım gereklilikleri için olması gereken değerleri ve test ölçüm sonuçlarını göstermek zorundadır.
f. Standart fotoğraflarla kıyas yapılarak değerlendirilen ve görsel doğrulama gerekleri içeren metalurjik karakteristikler için, kıyaslamaya ait en yakın fotoğraf numarasını kaydedin. Bununla ilgili bir uygunluk raporu da kabul edilebilir (rapor referans numarasını bu alana kaydedin.)
g. Tasarım karakteristiğine göre doğrulama gerektiren prosesler için, uygunluk raporunu ekleyin ( Örnek: Uygunluk sertifikası, “Kabul edilmiştir” gibi bir doğrulama göstergesi, vb.)
h. Parça tanımlaması/markalaması için, ilgili spesifikasyona göre markalamanın okunaklı olmasını doğru içerikte, ebatta ve düzgün biçimde yerleştirilmesini sağlayın.
10. Özel Tasarlanmış Tool : Eğer özel tasarlanmış bir tool (NC programlama dahil) bir muayene aracı olarak kullanılıyor ise, ilgili tolun kimlik numarasını kaydedin.
11. Hata Numarası : Eğer karakteristik hatalı olarak bulunursa, hata dokümanının referans numarasını kaydedin.
12. Hazırlayan : Bu formu hazırlayan kişinin adı ve soyadı.
13. Tarih : Bu formun tamamlandığı tarih
14. Opsiyonel Blok : Bu alan opsiyonel olarak ayrılmıştır. Gerektiğinde ilave sütunlar ekleyin.
REFERANS STANDARD
AS9102 Aerospace First Article Inspection Requirement
